به نقل از «شبستان»

فهم روشمند جایگاه قدسی حضرت زهرا(س) برای تمدن اسلامی کارآمد است

تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۴۱۲۲۴

دکتر عالمی گفت: جایگاه قدسی و الگویی حضرت زهرا(س) زمانی می تواند برای جامعه و تمدن اسلامی کارآمد باشد که اندیشه و سیره رفتاری حضرت مبتنی بر آن به صورت روشمند فهم گردد.

دکتر سید علی رضا عالمی در گفت و گو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با تبریک میلاد با سعادت صدیقه کبری(س) و روز زن گفت: حضرت فاطمه(س) از شخصیت های اصلی اسلام و تمدن اسلامی است که نقش تعیین کننده‌ای در اسلام و تاریخ تمدن آن داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مدیر گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: فرزند رسول خدا(ص) مورد توجه و احترام ایشان بوده و از سوی آن حضرت به عنوان الگو و اسوه تعیین گر و جریان ساز معرفی شده است، تاریخ نیز نشان داده است که ایشان در مقام عمل و کنشگری از این جایگاه و نقش اش ورود شایسته داشته گرچه به عنوان فردی مقدس از جایگاهی والا برخوردار است اما این مهم باعث نشده که از کنشگری در عرصه اندیشه ای و اجتماعی بازایستد.

 

وی بیان کرد: پیشینه مطالعات فاطمی نشان می دهد که عمدتا شخصیت و فضائل آن حضرت به عنوان شخصیتی قدسی هم چنین الگو و اسوه بودن آن حضرت از زبان رسول خدا و ائمه طاهرین مورد توجه قرار گرفته و گزارش شده است. عالمی عنوان کرد: در زمینه زندگی و زیست آن حضرت نیز تالیفات متعددی وجود دارد در مطالعات متاخر سیره آن حضرت نیز در شمار مطالعات فاطمی جای گرفته است هر چند هنوز روشمندی قابل قبول نیافته است. وی تصریح کرد: مطالعات اندیشه ای و اقدام حضرت فاطمه در حوزه های مختلف از عرصه هایی است که تقریبا به صورت کامل مغفول مانده است در حالی که پژوهش در این عرصه به دلیل وثاقت و استواری و تقدس فاطمه، الگو مرجع بودن وی قرابت ویژه با پیامبر و روایتگری بی واسطه از رسول خدا باعث می شد که آن حضرت دارای ویژگی های ممتازی نسبت به سایر صحابه رسول خدا باشد.

 

مدیر گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: به گونه ای که به وی نقش تعیین کننده ای در بسیاری از موضوعات و مسائل جامعه اسلامی می داد و به این معنا که قرائت او از اسلام و سیره رسول خدا و عملکردش در مقابل هر گونه جریان فکری و سیاسی و اجتماعی به عنوان شاخص و معیار صواب قلمداد شود. وی خاطرنشان کرد: این جایگاه قدسی و الگوی زمانی می تواند برای جامعه و تمدن اسلامی کارآمد باشد که اندیشه و سیره رفتاری حضرت مبتنی بر آن به صورت روشمند فهم گردد و در جامعه و زیست مسلمانان کاربست یابد در حالی که مطالعات فاطمی به این سمت و سوگرایش پیدا نکرده است.

 

عالمی گفت: گزارش های تاریخی نشان می دهد آن حضرت درعرصه اندیشه ای در مقام تبیین کننده و در عرصه اجتماعی به عنوان فردی جریان ساز و مصلح عملکردی در مقیاس تمدنی داشته و با اشراف به مبانی قرآنی و اسلامی و برخورداری از ویژگی های شخصیتی و توانایی های فردی و مسئولیت دینی و تمدنی، رهیافت های اندیشه ای و اجتماعی خود را پی می گرفته است و گذشت زمان نیز نشان داد به مقاصد و اهداف مورد نظر دست یافته است. وی افزود: ایشان گفتمان اصیل اسلامی و جریان سازی بر مبنای آن را بعد از رحلت رسول خدا برجسته سازی کرده است گرچه صورت بندی گفتمانی اسلام و جریان های اسلامی عملا بستگی قابل توجهی به تبیین گری موضع گیری و کنشگری فاطمه دارد ولی به صورت قابل توجهی تبیین اندیشه و چگونگی کاربست اجتماعی آن از سوی آن حضرت مورد توجه پژوهشگران مسلمان قرار نگرفته است.

 

مدیر گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: به صورت تاریخی جریانی که با اندیشه فاطمه غیریت سازی داشت تعمدا و آگاهانه سعی کردند در بستر تاریخ آراء و اندیشه های او در معرض قرار نگیرد و در جریانی که پیگیر و شیعه اندیشه های وی بود نیز بیشتر به جنبه های قدسی و بخشی از زندگی سوگوارانه آن حضرت بعد از رحلت رسول خدا و مصائبی که بر آن حضرت رخ داده بسنده کرده اند و شخصیت علمی و اندیشه ای و مصلحانه آن حضرت کمتر به شیوه ی علمی بیان شده است. وی بیان کرد: این غفلت و کم کاری به دلیل محدودیت های منابع در دسترس و بخش دیگر به رفعت مضمونی و محتوایی کلام حضرت باز می گردد که توصیف، تبیین و تفسیر آن را دچار دشواری کرده است وانگهی نباید این نکته را در نظر نگرفت که همسرش علی بعد از فاطمه(س) در قید حیات بود و تبیین گری گفتمانی و جریان سازی براساس اندیشه های اصیل قرآنی و اسلامی را عهده دار بوده است.

 

مدیر گروه مطالعات تمدنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: گویا این موارد باعث شد ضرورت فهم و دریافت اندیشه فاطمی به صورت جداگانه و با لحاظ وضعیت تاریخی و اجتماعی زمانه آن حضرت به تاخیر افتد حال آنکه فهم اندیشه حضرت از نظر موضوعی و روشی به دلیل جایگاه وی در اسلام و تمدن اسلامی و کنشگری ویژه وی در اجتماع تاریخ تمدن اسلامی صرورتی تعیین کننده برای راستی آزمایی گفتمانی و جریانی به شمار می آید.
 

 

 

پایان پیام/730

منبع: شبستان

کلیدواژه: تمدن اسلامی اندیشه ای رسول خدا آن حضرت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۴۱۲۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درس اخلاق | چرا باید صابر باشیم؟

مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «صبر در روایات و کلام اساتید اخلاق همراه با بررسی مفاهیم، آثار، نتایج و اقسام آن» پرداختند که متن آن بدین شرح است:

مؤمنین نشانه هایی دارند که امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: «صَبَروا اَیّاماً قَصیرة اَعْقَبَتْهُم راحَةٌ طَویلَةً، تِجارَةٌ مُرْبِحةٌ یَسِّرها لَهُم رَبُّهُم/ ایام کوتاهی در مشکلات و سختی‌ها صبر می کنند نتیجه این صبر راحتی بسیار طولانی است چند صباحی بر مشکلات صبر می کنند در عوض راحتی طولانی نصیبشان شود این تجارتی پرسود است».

در قرآن هفتاد و دو بار کلمه صبر و مشتقات آن آمده است.

بعضی از بزرگان اخلاق گفته‌اند: «الصبرُ ضدُ الجزع/ صبر ضد شکایت کردن است».

صبر کردن یعنی تحمل کردن، به این صورت که نباید شکایت و ناراحتی و بدبینی داشته باشد و حتی در زبان نباید شکایت از خدا کند یا چیزی بر خلاف رضای خدا بگوید. معنای دیگری که کرده‌اند این است که «هو اضطرابُها فیحبس لسانَه»، یعنی این که مضطرب نیست که بر خلاف رضای خدا حرف بزند.

المقدرُ کائن، پیشامد آمدنی است و نمی شود جلویش را بگیریم، پس تحمل کنیم و صابر باشیم. معنای دیگر این است که «مقاومةُ النفس عن الهوی»، یعنی تابع هوا و هوس خود نباشد که هر کاری خواست بکند.

بعضی از بزرگان اخلاق گفته اند که اگر در برابر مشکلات فقط زبان خود را کنترل کنی و در دل ناراضی باشی این مقام تائبین است، اگر زبان را کنترل کنی و راضی به رضای خدا باشی این مقام زاهدین است، اگر زبان را کنترل کنی و نه تنها قلباً راضی باشی بلکه خوشحال باشی که خدا این چنین برای تو رقم زد این درجه محبین است.

در این زمینه روایتی است که حضرت عیسی علی نبینا وآله علیه وعلیه السلام عرض کرد: پروردگارا آیا کسی در امت من هست که در مرتبه من باشد؟ ندا آمد بله پیرزنی در بیابان هست، حضرت رفت به سوی این پیرزن و دید در یک اتاق خرابه ای زندگی می کند که روی یک پلاس کهنه است و بدنش مریض و فرتوت و نابیناست و مشغول ذکر الحمدلله علی نعمائه و الشکر علی آلائه است. به معنی حمد و سپاس خدایی را سزاست که این همه نعمت به من داده است. حضرت عیسی علیه السلام فرمود: السلام علیک یا أمة الله، پیرزن گفت: وعلیک السلام یا روح الله، حضرت فرمود: چه کسی مرا به تو معرفی کرد؟ پیرزن گفت: همان کسی که مرا به تو معرفی کرد، حضرت فرمود: بر کدام نعمت این چنین شکر می کنی؟ پیرزن گفت: خدا به قدری به من نعمت

داده است که به احدی نداده است، حضرت فرمود کدام نعمت؟ گفت: بدنی به من داده است که بر بلا صابر است و زبانی داده که شکر او را دائماً می کنم و قلبی داده که همیشه متوجه خداست.

بعضی اگر کمی درآمد کمتری نسبت به گذشته داشته باشند بی تابی و گلایه و شکایت از خدا و روزگار می کنند، کمی هم صبر کن چون خدا کسی را بدون رزق و روزی نمی گذارد، این همه خدا مخلوق دارد و روزی همه را هم می دهد، حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: «مَن اُبْتُلیَ مِنَ اَلْمُؤْمِنینَ بِبَلاَءٍ فَصَبَرَ عَلَیْهِ کانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ أَلْفِ شَهِیدٍ/ مومنینی که مبتلا به بلایی می شوند اگر صبر کنند خدا اجر هزار شهید برای او می نویسد».

صبر در روایات سه قسم است که خلاصه اش را بیان می کنم:

اول صبر بر مصائب: اگر در این جا صبر کند و لب به شکایت نگشاید در این صورت خداوند سیصد درجه در بهشت به او عنایت کند.

دوم صبر بر طاعت: مثلاً در ماه مبارک در هوای گرم روزه می گیرد و بر طاعت خدا علی رغم سختی‌‎ها صابر است در اسن صورت خداوند در بهشت به او ششصد درجه عنایت کند.

سوم صبر بر شهوت جنسی: مثل جوانی که چشم خود را از دیدن نا محرم حفظ کند، وقتی در خیابان صحنه‌ای شهوت انگیز وجود دارد سرش را پایین می اندازد در این صورت خدا هم حوری در بهشت به او تزویج خواهد کرد، غریزه جنسی خود را کنترل می کند و خداوند نهصد درجه در بهشت به او عنایت کند.